മരുഭൂമിയിലെ ശബ്ദം

ഗുണകരം, ദോഷകരം, നിരൂപദ്രവകരം — ദൈവരാജ്യവും മിശിഹാ പ്രതീക്ഷകളും ഉൾപ്പെടുത്തി ഒരു ചരിത്രപരമായ വിലയിരുത്തൽ മനുഷ്യന്റെ വ്യക്തിജീവിതത്തെയും സാമൂഹികക്രമത്തെയും രൂപപ്പെടുത്തുന്നതിൽ വിശ്വാസങ്ങൾ നിർണായകമാണ്. എന്നാൽ എല്ലാ വിശ്വാസങ്ങളും ഒരേ രീതിയിൽ മനുഷ്യനെ ജീവിപ്പിക്കുന്നില്ല. ചില വിശ്വാസങ്ങൾ മനുഷ്യനെ ദൈവത്തോടും സഹജീവികളോടും കൂടുതൽ അടുപ്പിക്കുന്നു; ചിലത് മനുഷ്യനെ അടിച്ചമർത്തുകയും ഭയത്തിലും കുറ്റബോധത്തിലും കുടുക്കുകയും ചെയ്യുന്നു; മറ്റുചില വിശ്വാസങ്ങൾ മനുഷ്യന്റെ ജീവിതത്തിൽ യാതൊരു മാറ്റവും സൃഷ്ടിക്കാതെ നിലനിൽക്കുന്നു. ഈ പശ്ചാത്തലത്തിൽ, യേശുവിന്റെ കാലത്തെ വിശ്വാസങ്ങളെ ഗുണകരം, ദോഷകരം, നിരൂപദ്രവകരം എന്നിങ്ങനെ തിരിച്ചറിയുന്നത് യേശുവിന്റെ സന്ദേശം മനസ്സിലാക്കാൻ അനിവാര്യമാണ്. യേശുവിന്റെ കാലത്തെ യഹൂദസമൂഹം മതപരമായി ഒരേ മനസ്സുള്ളതല്ലായിരുന്നു. നിയമത്തെക്കുറിച്ചും ആചാരങ്ങളെക്കുറിച്ചും ദൈവരാജ്യത്തെക്കുറിച്ചും മിശിഹായെക്കുറിച്ചും പരസ്പരം വ്യത്യസ്തമായ, പലപ്പോഴും ഏറ്റുമുട്ടുന്ന വിശ്വാസങ്ങൾ അവിടെ നിലനിന്നിരുന്നു. യേശു ഇവയെ എല്ലാം ഒരുപോലെ അംഗീകരിച്ചില്ല. ഒരു വിശ്വാസം മനുഷ്യനെ ജീവിപ്പിക്കുന്നുണ്ടോ, ദൈവത്തെ കരുണയും ...

 യേശു ലോകചരിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട വ്യക്തികളിൽ ഒരാളാണ്. എന്നാൽ നമ്മൾ പലപ്പോഴും യേശുവിനെ സഭയിൽ നിന്നോ ഉപദേശങ്ങളിൽ നിന്നോ മാത്രമാണ് അറിയുന്നത്. അവ പ്രധാനമാണ്. പക്ഷേ യേശു ജീവിച്ചിരുന്ന യഥാർത്ഥ കാലവും ജീവിത സാഹചര്യങ്ങളും നമ്മുക്ക് അത്ര പരിചിതമല്ല. ചരിത്ര പശ്ചാത്തല പഠനം യേശുവിനെ അവൻ ജീവിച്ചിരുന്ന കാലത്ത് തന്നെ മനസ്സിലാക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു. 1. യേശു ഒരു യഥാർത്ഥ മനുഷ്യനായിരുന്നു എന്ന് മനസ്സിലാക്കാം യേശു ഒരു ആശയം മാത്രമായിരുന്നില്ല. അവൻ ഒരു ഗ്രാമത്തിൽ ജനിച്ചു, സാധാരണ ആളുകളോടൊപ്പം ജീവിച്ചു, വിശപ്പും ക്ഷീണവും അനുഭവിച്ചു. അവൻ ജീവിച്ചിരുന്ന കാലവും സ്ഥലവും അറിയുമ്പോൾ, യേശുവിനെ നമ്മുക്ക് കൂടുതൽ അടുത്തവനായി തോന്നും. 2. യേശുവിന്റെ വാക്കുകൾ ശരിയായി മനസ്സിലാക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു ഇന്നത്തെ നമ്മുടെ ചിന്തകൾ യേശുവിന്റെ വാക്കുകളിൽ ചേർത്തുവായിക്കാൻ നമ്മുക്ക് എളുപ്പമാണ്. പക്ഷേ യേശു തന്റെ കാലത്തെ ആളുകളോടാണ് സംസാരിച്ചത്. അവരുടെയെല്ലാം ജീവിതം, ചിന്തകൾ, പ്രശ്നങ്ങൾ എന്നിവ മനസ്സിലാക്കിയാൽ, യേശു പറഞ്ഞത് എന്താണെന്ന് നമുക്ക് കൂടുതൽ വ്യക്തമായി മനസ്സിലാകും. 3. “ദൈവരാജ്യം” എന്നത് എന്താണെന്ന് വ്യക്തമായി അറിയാം യേശു...

യേശുവിന്റെ കാലത്ത് പലർക്കും ദൈവം മനുഷ്യരുടെ ദൈനംദിന ജീവിതത്തിൽ നിന്ന് അകന്നുനിൽക്കുന്നവനായി തോന്നിയിരുന്നു. “നാം ദൈവത്തിന്റെ ജനമാണ്” എന്ന് അവർ പറയുമായിരുന്നെങ്കിലും, മനുഷ്യരുടെ കഷ്ടപ്പാടുകളോടോ അനീതികളോടോ ദൈവത്തിന് വലിയ താൽപര്യമില്ലെന്നൊരു ബോധം ഉണ്ടായിരുന്നു. ലോകത്ത് ദുരിതവും അനീതിയും തുടർന്നുകൊണ്ടിരുന്നു; ദൈവം അതെല്ലാം കാണുന്നുണ്ടായിരുന്നാലും, അവൻ മൗനമായി ഇരിക്കുകയാണെന്നു പലർക്കും തോന്നി. അതോടൊപ്പം തന്നെ, ദൈവം ഒരുദിവസം ന്യായവിധിക്കായി വരും, തെറ്റുചെയ്തവരെ കഠിനമായി ശിക്ഷിക്കും എന്നൊരു ഭീതിയും ശക്തമായിരുന്നു. പക്ഷേ യഹൂദരുടെ ചിന്തയിൽ “ദൈവം ന്യായാധിപനാണ്” എന്ന ആശയം ആദ്യം നല്ല ഉദ്ദേശത്തോടെയായിരുന്നു. എല്ലാം ശരിയായി അറിയാനും നീതിയോടെ വിധിക്കാനും കഴിയുന്നത് ദൈവത്തിനുമാത്രമാണെന്ന് അവർ വിശ്വസിച്ചു. അതുകൊണ്ടുതന്നെ മനുഷ്യർ തമ്മിൽ പരസ്പരം വിധിക്കരുത് എന്നതാണ് അതിന്റെ അർത്ഥം. “ദൈവം വിധിക്കും” എന്ന വിശ്വാസം ആളുകളെ ഭയപ്പെടുത്താനല്ല, മറിച്ച് വിനയത്തോടെയും കരുണയോടെയും ജീവിക്കാൻ സഹായിക്കാനായിരുന്നു. എന്നാൽ പിന്നീട് ഈ ആശയം മാറിത്തുടങ്ങി. ദൈവത്തിന്റെ അന്തിമന്യായവിധിയെക്കുറിച്ചുള്ള അമിതമായ ചിന്ത ആളുകളിൽ ഭയ...

  യേശുവിന്റെ കാഴ്ചപ്പാടിൽ ഒരു നല്ല മനുഷ്യസമൂഹം എന്നത് അധികാരവും ഭയവും നിയമങ്ങളുടെ കർശനതയും ആധാരമാക്കിയ സമൂഹമല്ല; മറിച്ച് സ്നേഹം, നീതി, കരുണ, പങ്കിടൽ, ഉത്തരവാദിത്വം എന്നിവയുടെമേൽ നിൽക്കുന്ന ഒരു സമൂഹമാണ്. യേശു “ദൈവരാജ്യം” എന്നു വിളിച്ചതും ഇതുതന്നെയാണ് — സ്വർഗ്ഗത്തിൽ നിന്ന് ഇറങ്ങി വരുന്ന ഒരു ഭരണസംവിധാനം അല്ല, മനുഷ്യർ തമ്മിലുള്ള ബന്ധങ്ങളിൽ പ്രത്യക്ഷമാകുന്ന ഒരു പുതിയ സാമൂഹികജീവിതരീതിയാണ്. ഇത് ലളിതമായി ചില ഘടകങ്ങളായി പറയാം: 1. മനുഷ്യന്റെ മഹത്വം കേന്ദ്രമായ സമൂഹം യേശുവിന്റെ ദർശനത്തിൽ ഒരു സമൂഹത്തിന്റെ മൂല്യം അത് ശക്തരോട് എങ്ങനെ പെരുമാറുന്നു എന്നതുകൊണ്ടല്ല, ബലഹീനരോട് എങ്ങനെ പെരുമാറുന്നു എന്നതുകൊണ്ടാണ് അളക്കപ്പെടുന്നത്. രോഗികൾ, ദരിദ്രർ, പാപികൾ, സ്ത്രീകൾ, കുട്ടികൾ, സമൂഹം പുറത്താക്കിയവർ — ഇവരെയെല്ലാം യേശു സമൂഹത്തിന്റെ നടുവിലേക്ക് കൊണ്ടുവന്നു. നല്ല സമൂഹം ആരെയും “അപ്രധാനൻ” ആക്കുന്നില്ല. 2. അധികാരം സേവനമായി മനസ്സിലാക്കുന്ന സമൂഹം യേശു അധികാരത്തെ മറിച്ചുവെച്ചു: “നിങ്ങളിൽ വലിയവൻ ആകുവാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നവൻ സേവകനാകണം.” അതായത്, നേതൃത്വം ആധിപത്യമല്ല, സേവനമാണ് . ഭയപ്പെടുത്തുന്ന നേതാക്കൾ അല്ല, ചുമക്കാൻ തയ്യ...

 യേശുവിന്റെ ലോകദർശനവും മരണാനന്തര ജീവിതത്തെക്കുറിച്ചുള്ള കാഴ്ചപ്പാടും മനുഷ്യർ പൊതുവെ ലോകത്തെ ഇഹലോകം–പരലോകം, ഇപ്പോൾ–പിന്നീട് എന്നിങ്ങനെ രണ്ടായി വിഭജിച്ച് ചിന്തിക്കാറുണ്ട്. ഇഹലോകം താൽക്കാലികവും അപൂർണ്ണവും, പരലോകം ശുദ്ധവും യഥാർത്ഥവുമെന്ന ധാരണ പല മതചിന്തകളിലും കാണാം. എന്നാൽ യേശുവിന്റെ ഉപദേശങ്ങൾ പരിശോധിക്കുമ്പോൾ, അവൻ ഈ തരത്തിലുള്ള കടുത്ത വിഭജനത്തെ അംഗീകരിച്ചിരുന്നില്ലെന്ന് വ്യക്തമാകുന്നു. യേശുവിന്റെ കാഴ്ചപ്പാടിൽ ലോകം ഒന്നായിരുന്നു. ദൈവവും മനുഷ്യനും വേർപിരിഞ്ഞ രണ്ട് യാഥാർത്ഥ്യങ്ങളല്ല. “ദൈവരാജ്യം നിങ്ങളുടെ ഇടയിൽ തന്നെയുണ്ട്” എന്ന യേശുവിന്റെ വാക്കുകൾ, ദൈവസാന്നിധ്യം ഭാവിയിൽ മാത്രം പ്രതീക്ഷിക്കേണ്ട ഒന്നല്ല, ഇപ്പോഴത്തെ ജീവിതത്തിൽ തന്നെ അനുഭവിക്കാവുന്ന യാഥാർത്ഥ്യമാണെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു. രോഗശാന്തിയും വിശപ്പുള്ളവർക്കുള്ള അന്നദാനവും പാപക്ഷമയും—all ഇവ ദൈവരാജ്യം ഇപ്പോൾ പ്രവർത്തിക്കുന്നുവെന്നതിന്റെ അടയാളങ്ങളായിരുന്നു. പല ആത്മീയ ചിന്തകളിൽ ശരീരത്തെയും ഭൗതികജീവിതത്തെയും അവഗണിക്കുന്ന പ്രവണത കാണുമ്പോൾ, യേശു അതിന്റെ വിപരീതമായ വഴിയാണ് സ്വീകരിച്ചത്. അവൻ മനുഷ്യരെ സ്പർശിച്ചു, അവരുടെ കൂടെ ഭക്ഷണം പങ്കിട്ടു, വേ...

1. മാറ്റം: മനുഷ്യജീവിതത്തിന്റെ അടിസ്ഥാന യാഥാർഥ്യം മനുഷ്യൻ ബോധം നേടുന്ന നിമിഷം മുതൽ അവനെ ഏറ്റവും ശക്തമായി അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന യാഥാർഥ്യം മാറ്റം തന്നെയാണ്. ജനനം, വളർച്ച, ക്ഷയം, മരണം—ഈ ചക്രത്തിനുള്ളിലാണ് മനുഷ്യജീവിതം നിലകൊള്ളുന്നത്. നമുക്ക് പ്രായം കൂടുന്നു; നമ്മെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയിരിക്കുന്നവർക്കും പ്രായം കൂടുന്നു. ചിലർ വിടപറയുന്നു; അവരുടെ സ്ഥാനത്ത് പുതിയ ജീവൻ ലോകത്തിലേക്ക് കടന്നു വരുന്നു. അതിനാൽ മാറ്റം ഒരു അപവാദമല്ല; അത് ജീവിതത്തിന്റെ സ്വാഭാവിക ഘടന തന്നെയാണ്. 2. വ്യക്തിയിൽ നിന്ന് സമൂഹത്തിലേക്ക്: എല്ലാം ഒഴുകിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു മാറ്റം വ്യക്തിജീവിതത്തിൽ മാത്രമല്ല, സമൂഹത്തിലും വ്യക്തമായി കാണാം. ഒരുകാലത്ത് ശരിയെന്ന് കരുതിയ ആശയങ്ങൾ പിന്നീട് ചോദ്യം ചെയ്യപ്പെടുന്നു. ഉറച്ചതെന്ന് തോന്നിയ അറിവുകൾ അപൂർണ്ണമാണെന്ന് തെളിയുന്നു. മൂല്യങ്ങളും വിശ്വാസങ്ങളും സംസ്കാരങ്ങളും കാലക്രമത്തിൽ രൂപാന്തരം പ്രാപിക്കുന്നു. കാലവും സ്ഥലവും മനുഷ്യന്റെ നിയന്ത്രണത്തിന് അതീതമായി മുന്നോട്ട് നീങ്ങുന്നു. മനുഷ്യൻ അതിന്റെ ഭാഗമായിത്തന്നെ ഒഴുകുകയാണ്. 3. നിയന്ത്രണത്തിന്റെ പരിധികൾ: വള്ളവും ഒഴുക്കും ഈ അനുഭവം ഒരു ചെറുവള്ളത്തിൽ ഇരുന്ന് ശക്തമായ ...

(ദൈവത്തെക്കുറിച്ചും, മനുഷ്യനെക്കുറിച്ചും, ലോകത്തെക്കുറിച്ചും ) യേശുവിന്റെ ഉപദേശങ്ങളെ ശ്രദ്ധിച്ച് നോക്കുമ്പോൾ ഒരു കാര്യം നമുക്ക് വ്യക്തമായി കാണാം:  ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള വിശ്വാസങ്ങൾ സ്വീകരിക്കാൻ ആവശ്യപ്പെട്ടില്ല. പകരം, നമ്മുടെ ജീവിതത്തെ മാറ്റിമറിക്കുന്ന ചില അടിസ്ഥാന സത്യങ്ങളാണ് അദ്ദേഹം നമ്മിൽ ഉറച്ച വിശ്വാസമായി വളർത്താനാഗ്രഹിച്ചത്. താഴെ അവയെ ലളിതമായി വിവരിക്കുന്നു. 1. ദൈവത്തെക്കുറിച്ച് യേശു പ്രതീക്ഷിച്ചിരുന്ന വിശ്വാസം “ദൈവം സ്നേഹമുള്ള പിതാവാണ്.” യേശു പഠിപ്പിച്ച ദൈവം ഭയപ്പെടുത്തുന്ന ഒരു ന്യായാധിപനല്ല; പകരം, തന്റെ മക്കളെ നിസ്വാർത്ഥമായി സ്നേഹിക്കുന്ന ഒരു പിതാവാണ്. ദൈവം എല്ലാവരെയും ഒരുപോലെ സ്നേഹിക്കുന്നു. തെറ്റ് ചെയ്തവരെ പോലും ഉപേക്ഷിക്കാറില്ല. നമ്മൾ ജീവിതത്തിൽ എന്ത് നേരിട്ടാലും ദൈവം നമ്മോടൊപ്പം തന്നെയാണ്. ദൈവത്തിന്റെ കരുണയ്ക്ക് പരിധിയില്ല. ചുരുക്കം : ദൈവം നിരന്തരം സ്നേഹിക്കുകയും നന്മയിലേക്ക് നയിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ഒരാൾ—ഇതാണ് യേശുവിന്റെ ദൈവവീക്ഷണം. 2. മനുഷ്യനെക്കുറിച്ച് യേശു പ്രതീക്ഷിച്ചിരുന്ന വിശ്വാസം “ഓരോ മനുഷ്യനും വിലയേറിയവനാണ്.” യേശുവിന്റെ കാഴ്ചയിൽ, മനുഷ്യനെ വിലമതിക്കുന്ന...

യേശുവിന്റെ കാലത്ത് പരീശന്മാർ സമൂഹത്തിൽ വലിയ സ്വാധീനം ഉള്ള മതനേതാക്കളായിരുന്നു. അവർ നിയമം കർശനമായി പഠിപ്പിക്കുകയും പല ചട്ടങ്ങളും ജനങ്ങൾക്ക് മേൽ ചുമത്തുകയും ചെയ്തു. എന്നാൽ യേശു പലപ്പോഴും പരീശന്മാരെ പരസ്യമായി എതിർത്തു. അതിന് കാരണം വ്യക്തിപരമായ ദ്വേഷമല്ല; അവർ പഠിപ്പിച്ച ജീവിതരീതിയിലുണ്ടായിരുന്ന തെറ്റുകളാണ്. ആദ്യമായി, പരീശന്മാർ ബാഹ്യ ക്രിയകളിൽ മാത്രമാണ് ശ്രദ്ധ ചെലുത്തിയത്. ശബത്ത്, ഉപവാസം, കൈ കഴുകൽ, ദഹനശുദ്ധി തുടങ്ങിയ കാര്യങ്ങളിൽ അവർ വളരെ കർശനമായിരുന്നു. എന്നാൽ ഹൃദയത്തിലെ കരുണ, സത്യസന്ധത, നീതി പോലെയുള്ള കാര്യങ്ങൾക്ക് അവർ അത്രയും പ്രധാന്യം നൽകിയില്ല. യേശുവിനെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം ദൈവം നോക്കുന്നതു മനുഷ്യന്റെ ഉള്ളിലാണ്, പുറമെയെല്ല. രണ്ടാമതായി, അവർ ആചാരനിയമങ്ങളെ അന്ധമായി ആചരിച്ചു. മനുഷ്യനെ സഹായിക്കേണ്ട ദിവസം പോലും, “ഇത് ശബത്തല്ലേ?” എന്ന പേരിൽ അവർ തടസ്സമുണ്ടാക്കി. യേശു ഇതിനെ ശക്തമായി എതിർത്തു. “ശബത്ത് മനുഷ്യനുവേണ്ടിയാണ്” എന്നായിരുന്നു യേശുവിന്റെ വാദം. മൂന്നാമതായി, പരീശന്മാരുടെ ജീവിതത്തിൽ വലിയ കപടത ഉണ്ടായിരുന്നു. പുറമേ മതപരമായ ആളുകളായി അവർ പെരുമാറി, പക്ഷേ ഉള്ളിൽ അഹങ്കാരവും സ്വാർത്ഥതയും നിറഞ്ഞിരുന്നു...

  പുതിയ നിയമത്തിലെ നാല് സുവിശേഷങ്ങളും യേശുവിനെക്കുറിച്ചാണ്. എന്നാൽ അവയെ ശ്രദ്ധിച്ച് വായിച്ചാൽ രണ്ട് വ്യത്യസ്ത മുഖങ്ങൾ കാണാം— ഒന്ന് മത്തായി, മാർക്കോസ്, ലൂക്കോസ് എന്നീ സിനോപ്റ്റിക് സുവിശേഷങ്ങളിൽ, മറ്റൊന്ന് യോഹന്നാന്റെ സുവിശേഷത്തിൽ . 1. സിനോപ്റ്റിക് സുവിശേഷങ്ങളിലെ യേശു: ദൈവരാജ്യം പ്രഖ്യാപിക്കുന്നു സിനോപ്റ്റിക് സുവിശേഷങ്ങളിൽ യേശുവിന്റെ പ്രധാന സന്ദേശം ദൈവരാജ്യം ആണ്. അവിടെ യേശു പഠിപ്പിക്കുന്നത്: ദൈവം സ്നേഹസ്വരൂപനാണ് മനുഷ്യർ ദൈവത്തിലേക്ക് തിരിയണം, പുതിയ ജീവിതം ആരംഭിക്കണം, ദൈവരാജ്യം അടുത്തിരിക്കുകയാണ്. ഇവിടെ മുഴുവൻ ശ്രദ്ധ ദൈവത്തിലാണ് . യേശു തന്നിലേക്ക് ശ്രദ്ധ തിരിക്കുന്നില്ല-- ഒരു പ്രവാചകനായി, അധ്യാപകനായി, മനുഷ്യരെ ദൈവത്തിലേക്ക് നയിക്കുന്നവനായി പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നു. 2. യോഹന്നാന്റെ സുവിശേഷത്തിലെ യേശു: സന്ദേശം സ്വന്തം വ്യക്തിയിൽ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു യോഹന്നാന്റെ സുവിശേഷം വളരെ വ്യത്യസ്തമായി സംസാരിക്കുന്നു. അവിടെ യേശു തന്നെ സന്ദേശത്തിന്റെ കേന്ദ്രം ആയി ഉയർന്നുവരുന്നു. അവൻ പറയുന്നു: “എന്നിൽ വിശ്വസിക്കൂ.” “ഞാനാണ് വഴിയും സത്യവും ജീവനും.” “ഞാനാണ് ജീവന്റെ അപ്പം.” “ഞാനും പിതാവും ഒന്ന്.” ഇവിടെ ദൈവര...

  ലോകത്തെക്കുറിച്ച് നാം മനസ്സിലാക്കുന്ന കാര്യങ്ങളെ രണ്ടായി തിരിക്കാം — അറിയാവുന്ന കാര്യങ്ങൾ , അറിയാത്ത കാര്യങ്ങൾ . 1. വസ്തുതകളും വിശ്വാസങ്ങളും തെളിവുകളാൽ പരിശോധിക്കാനും ഉറപ്പിക്കാനും കഴിയുന്ന കാര്യങ്ങളാണ് വസ്തുതകൾ . നമുക്ക് വ്യക്തമായി അറിയാനാകാത്ത കാര്യങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള നമ്മുടെ ധാരണകൾ ആണ് വിശ്വാസങ്ങൾ . വസ്തുതകൾ നിൽക്കുന്നത് തെളിവുകളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് . വിശ്വാസങ്ങൾ നിലനിൽക്കുന്നത് ആ വിശ്വാസം വിശ്വസിക്കുന്ന ആളുകളുടെ മനസ്സുകളിൽ മാത്രം. ഒരു വിശ്വാസം വിശ്വസിക്കുന്നവർ ഇല്ലാതെയായാൽ, ആ വിശ്വാസവും അപ്രത്യക്ഷമാകും.    അറിവില്ലാത്തിടത്ത് ഉപയോഗിക്കുന്ന ഒരു താൽക്കാലിക പകര വസ്തു മാത്രമാണ് വിശ്വാസം. അറിവ് വന്നുകഴിഞ്ഞാൽ വിശ്വാസത്തിന്റെ ആവശ്യം ഇല്ല.  ഒരു ലളിതമായ ഉദാഹരണം പറയാം. ഏതാണ്ട് രണ്ടായിരത്തിനോട് അടുത്ത് ലോകാവസാനം സംഭവിക്കും എന്നൊരു വിശ്വാസം പ്രചാരത്തിലുണ്ടായിരുന്നു. 2000 വരെ അത് ശക്തമായി നിലനിന്ന ഒരു വിശ്വാസമായിരുന്നു. 2000 കഴിഞ്ഞു. ലോകം ഇപ്പോഴും നിലനിൽക്കുന്നു. ആ വിശ്വാസം വെറുമൊരു വിശ്വാസമായിരുന്നു, അതിൽ യാതൊരു സത്യവും ഇല്ല എന്ന് തെളിഞ്ഞു.  2. വിശ്വാസത്തിന് അമിത പ്ര...